جراحی برداشتن خال های گوشتی (بدخیم) و سطحی (خوش خیم)
خال گوشتی نوع شایعی از زائده‌های پوستی است که غالباً به شکل لکه‌های کوچک و قهوه‌ای تیره دیده می‌شود. گروه‌های سلولی رنگدانه‌ای عامل ایجاد خال گوشتی است. خال صورت معمولاً در دوران کودکی و نوجوانی مشاهده می‌شود. اکثر خال‌های گوشتی بدون ضرر هستند و به ندرت پیش می‌آید که سرطانی باشند. معاینه کردن خال و دیگر لکه‌های رنگی گام مهمی در تشخیص سرطان پوست، به ویژه ملانوم بدخیم است.
خال گوشتی معمولاً یک نقطه قهوه‌ای شکل است، اما این نواحی در اشکال، رنگ‌ها و اندازه‌های مختلفی شکل می‌گیرند.
رنگ و بافت: خال می‌تواند قهوه‌ای، سیاه، خرمایی، قرمز، آبی یا صورتی باشد و ممکن است صاف، چروکیده یا برآمده باشد. گاهی اوقات موهای بر روی خال می‌روید.
شکل: خال گوشتی می‌تواند از شکل‌های مختلفی از بیضی تا دایره به وجود آید.
اندازه: قطر خال گوشتی معمولاً کوچکتر از 6 میلی‌متر است، یعنی اندازه آن مانند پاک‌کن سر مداد است. خال‌های مادرزادی که البته نادر هستند، بسیار بزرگ‌ترند و ممکن است نواحی گسترده‌ای از صورت، بالاتنه یا دست و پا را بپوشانند. شکل خال گوشتی با گذر زمان تغییر می‌کند و حتی بعضی از آنها به تدریج محو می‌شوند. تغییرات هورمونی در دوران بلوغ و بارداری باعث تیره‌تر و بزرگتر شدن و تکثیر خال‌ها می‌شود.
خال‌های غیرطبیعی نشان دهنده سرطان
با توجه به ویژگی‌های زیر می‌توانید سرطانی بودن خال گوشتی را تشخیص دهید:
- شکل نامتقارن: دو نیمه خال با یکدیگر تفاوت دارد.
- کناره خال: کناره‌های خال نامنظم، بریده بریده یا دالبری شکل است.
- رنگ: تغییر رنگ زائده‌ها، چند رنگ بودن آنها یا یکنواخت بودن رنگشان را جدی بگیرید.
- قطر: مراقب زائده‌های جدیدی باشید که با قطر بیشتر از 6 میلی‌متر درون خال اولیه رشد می‌کند.
- تغییر کردن و بزرگ شدن: خال‌هایی را که رنگ، شکل، اندازه یا ارتفاعشان تغییر کرده است، به خصوص اگر سیاه شده باشد باید به پزشک نشان دهید.
زمان مراجعه به پزشک
اگر شرایط زیر درباره خال شما صدق می‌کند، حتماً به پزشک برای معاینه و برداشتن خال گوشتی خود مراجعه کنید:
- خال دردناک
- خارش یا سوزش داشتن خال
- ترشح یا خونریزی داشتن خال
- دارا بودن خصوصیات اشاره شده در قسمت قبل
- رویش مجدد بعد از برداشته شدن
- شکل گرفتن خال جدید در سنین بالاتر از سی سالگی
دلایل
چنانچه سلول‌های موسوم به ملانوسیت به صورت گروهی رشد کنند، خال گوشتی ایجاد می‌شود. ملانوسیت‌ها در سراسر پوست توزیع می‌شوند و ملانین یعنی رنگدانه‌ای طبیعی تولید می‌کنند که به پوست رنگ می‌دهد.
عامل‌های خطر ملانوم
ملانوم عارضه اصلی مربتط با خال‌های گوشتی است. برخی بیش از دیگران در معرض سرطانی شدنی خال‌ها و ابتلا به ملانوم هستند. عامل‌های افزایش دهنده خطر ابتلا به ملانوم عبارت‌اند از:
- داشتن خال‌های گوشتی مادرزادی بزرگ: چنانچه خال‌های مادرزادی در دوران نوزادی قطری بیشتر از 5 سانتی‌متر (2 اینچ) داشته باشد، خال بزرگ محسوب می‌شود. البته حتی خال‌های بزرگ نیز به ندرت سرطانی می‌شوند و تقریباً هیچگاه پیش از رسیدن به سن بلوغ سرطانی نمی‌شوند.
- غیرطبیعی بودن خال‌ها: خال‌های بزرگتر از معمول و با شکل غیرطبیعی خال دیسپلاستیک یا غیرمعمولی نامیده می‌شود که معمولاً ارثی است. خال گوشتی غیرمعمولی غالباً مرکزی به رنگ قهوه‌ای تیره و کناره‌های روشن‌تر غیریکنواخت دارد.
- زیاد بودن تعداد خال‌ها: وجود بیش از 50 خال معمولی روی بدن نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به ملانوم است.
- سابقه خانوادگی ابتلا به ملانوم: بعضی گونه‌های خال‌های غیرطبیعی ابتلا به نوع ارثی ملانوم را به دنبال دارند.
آزمایش‌ها و تشخیص
پزشک نوع خال‌های گوشتی را با معاینه چشمی تعیین می‌کند. توصیه می‌شود معاینه و غربالگری سرطان پوست را نیز در برنامه پیشگیرانه خود بگنجانید. متخصص هنگام معاینه پوست به دقت وضعیت آن را در تمام بدن ارزیابی می‌کند. اگر متخصص به سرطانی بودن خال گوشتی مشکوک شود، دستور نمونه برداری می‌دهد و نمونه گرفته شده به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
درمان‌ها و داروها
اکثر خال‌های گوشتی نیازی به درمان ندارند. اگر متخصص احتمال سرطانی بودن خال را بدهد، نمونه برداری جهت اطمینان انجام می‌شود.
رادیوفرکوئنسی (RF)
در روش رادیوفرکوئنسی یا جراحی با امواج رادیویی، بافت با استفاده از فرکانس بالا و جریان متغیر بریده می‌شود. این روش به این صورت عمل می‌کند که بافت بدون اعمال هیچ گونه فشار فیزیکی به طور همزمان بریده و خون آن منعقد می‌شود. استفاده از امواج رادیویی با فرکانس بالا به منظور کاهش دما از طریق الکترودهای میکروفیبری رادیوفرکانسی، این روش را پایدار می‌کند. یکی از مزایای این روش این است که خون در اثر برش با امواج رادیوفرکانسی بدون آسیب دیدن بافت بند می‌آید و کوچکترین خطر یا احتمال بروز شوک در اثر سوختگی وجود ندارد.
برداشتن خال با لیزر
برداشتن خال گوشتی با لیزر روشی آسان‌تر است که کوچکترین جای زخمی را نیز باقی نمی‌گذارد. جراحی برداشتن خال با لیزر روشی مناسب برای بین بردن خال‌های دردسرآفرین است، اما فقط در شرایط خاص کاربرد دارد. ابتدا ناحیه مورد نظر به صورت موضعی بی‌حس می‌شود، سپس رنگدانه موجود در خال گوشتی با لیزر بریده می‌شود که در مرحله بعد طی فرایندهای التیام‌بخشی طبیعی خود بدن محو می‌شود. روی خال پوسته می‌بندد که در نهایت می‌افتد. برداشتن خال صورت با لیزر معمولاً ایمن است و احتمال باقی ماندن جای زخم بسیار پایین، حدود یک درصد، است. دردناک بودن عمل به آستانه درد بیمار بستگی دارد. برخی بیماران فقط گزگز ملایمی را در طول عمل حس می‌کنند که شبیه به احساس ناشی از خوردن کش به پوست است.
جراحی برداشتن خال
چنانچه خال گوشتی سرطانی باشد، پزشک برای برداشتن آن عمل جراحی انجام می‌دهد. آقایان ترجیح می‌دهند خال ایجاد شده در ناحیه درآمدن ریش را بردارند، چون تراشیدن مکرر ریش خال را تحریک می‌کند. برداشتن خال‌های ناحیه‌های آسیب‌پذیر در برابر سایش و ضربه دیدن نیز توصیه می‌شود. برداشتن خال گوشتی عملی سرپایی و کوتاه است که جای زخمی دائمی را بافی می‌گذارد. روش‌های جراحی برداشتن خال عبارت است از:
- بریدن خال: پزشک ناحیه اطراف خال گوشتی را بی‌حس می‌کند و خال و پوست سالم اطراف را با اسکالپل یا دستگاه پانچ تیز می‌برد و جدا می‌کند. سپس زخم ایجاد شده را بخیه می‌زند و می‌بندد.
- تراشیدن: پزشک ناحیه اطراف خال گوشتی را بی‌حس می‌کند و خال و اطراف خال و زیر آن را با تیغ کوچکی می‌تراشد. این روش غالباً برای خال‌های گوشتی کوچکتر کاربرد دارد و نیازی به بخیه زدن ندارد.
پیشگیری
با در نظر گرفتن توصیه‌های زیر می‌توانید رشد و بدخیم شدن خال‌ها را محدود کنید و احتمال ابتلا به ملانوم را کاهش دهید.
توجه به تغییرات
یکی از موارد مهم در مراقبت از پوست، مراقبت از خال‌های خود است. برای شروع، باید محل و ویژگی‌های ظاهری خال‌های خود را به خاطر بسپارید. پوست را به‌طور منظم و با دقت معاینه کنید تا متوجه هر گونه تغییر نشان دهنده ملانوم (یک نوع سرطان پوست) بشوید. معاینات را ماهی یک بار انجام دهید، به ویژه اگر یکی از اعضای خانواده‌تان مبتلا به ملانوم بوده است. از سر تا پا، از جمله پوست سر، کف دست، ناخن‌ها، زیر بغل، سینه، ناحیه تناسلی، پاها، کف پا، ناخن انگشتان پا و بین انگشتان و بین باسن‌ها را به دقت معاینه کنید. برای این که بتوانید همه جا، مثلاً پشت بدن را به خوبی ببینید، یک آیینه دستی را روبروی آیینه دیواری بگیرید. اگر تعداد خال‌های گوشتی زیاد است یا شکل غیرطبیعی دارند، بهتر است برای معاینه به متخصص پوست مراجعه کنید.
مراقبت از پوست
- بیرون نرفتن در ساعات اوج تابش خورشید: بهترین روش محافظت از پوست قرار نگرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید است. اگر مجبورید از منزل خارج شوید، سعی کنید در بازه زمانی 10 صبح تا 4 بعدازظهر، یعنی زمان قوی‌تر بودن اشعه‌های ماورابنفش بیرون نباشید.
- استفاده از کرم ضدآفتاب در تمام طول سال: همواره سی دقیقه قبل از بیرون رفتن، حتی در روزهای ابری کرم ضدآفتاب به پوست بزنید. از کرم ضدآفتاب با طیف گسترده با SPF حداقل 15 استفاده کنید.
- پوشاندن پوست: عینک آفتابی، کلاه‌های لبه پهن، لباس آستین بلند و دیگر پوشش‌های محافظ از آسیب دیدن پوست توسط اشعه‌های UV جلوگیری می‌کند.
- استفاده نکردن از تخت‌های برنزه کننده: از آنجایی که تخت‌هایی برنزه کننده اشعه UV منتشر می‌کنند، احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهند.
