درمان اگزما (درماتیت) پوستی و مراقبت های لازم خانگی برای بهبودی
اگزما میتواند عارضه‌ای کلافه کننده باشد، چه تنها چند بار در سال به آن مبتلا شوید چه درگیری هر روزه شما باشد. همکاری نزدیک با پزشک برای رسیدن به یک طرح درمان که به شما کمک کند خارش و راش پوستی را کنترل کنید اهمیت بسیاری دارد. درمان مناسب برای شما به سن، سابقه پزشکی و میزان وخامت علائمتان و عوامل دیگر بستگی دارد. احتمالاً نیاز است تا از ترکیبی از درمان‌ها استفاده کنید تا به بهترین نتایج برسید. و همچنین کارهایی هستند که باید خودتان انجام دهید تا پوستی سالم و تمیز بیابید.
انواع اگزما
برخی از انواع اگزما عبارتند از:
درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک، یکی از شایع‌ترین نوع اگزما است. این بیماری معمولاً در کودکی شروع می‌شود و به طور غالب با رسیدن به سن بزرگی کاهش می‌یابد یا به طور کامل برطرف می‌شود. درماتیت آتوپیک جزئی از سه‌گانه‌ای است که پزشکان به آن می‌گویند (آلرژی) آتوپیک. علت آن دو بیماری دیگر آتوپیک است که شامل آسم و تب یونجه می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک، همزمان با هر سه عارضه می‌باشند.
علل درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک هنگامی بروز می‌کند که پوست شخص به عنوان سد طبیعی در برابر عناصر مهاجم خارجی تضعیف شود. به عبارت دیگر پوست توانایی کمتری برای حفاظت از شما در برابر مواد آلرژی‌زا خواهد داشت. درماتیت آتوپیک احتمالاً از چندین عامل ناشی می‌شود، از جمله:
- ژن
- پوست خشک
- مشکلی در سیستم ایمنی بدن
- محرک‌های موجود در طبیعت
علائم درماتیت آتوپیک
در درماتیت آتوپیک
- راش پوستی غالباً در چین و چروک آرنج و زانوها ایجاد می‌شود.
- پوست این نواحی که راش پوستی بروز می‌کند رنگی روشن‌تر یا تیره‌تر می‌یابد، یا ضخیم‌تر می‌شود.
- ممکن است برآمدگی‌های کوچکی ظاهر شوند و اگر خارانده شوند مایعی از آنها نشت کند.
- نوزادان غالباً روی پوست کف سر و گونه‌ها دچار راش پوستی می‌شوند.
- اگر پوست را بخارانید ممکن است پوستتان دچار عفونت شود.
درماتیت تماسی
اگر پوستی قرمز و حساس دارید، که ناشی از حساسیت به موادی بوده که لمس کرده‌اید، احتمالاً دچار درماتیت تماسی هستید. این عارضه به دو صورت بروز می‌کند: درماتیت تماسی آلرژیک یک واکنش سیستم ایمنی بدن است به ماده محرکی همچون لاتکس یا فلزات. درماتیت تماسی تحریک کننده هنگامی آغاز می‌شود که یک ماده شیمیایی یا ماده دیگری پوست را تحریک کند.
علل درماتیت تماسی
درماتیت تماسی هنگامی رخ می‌دهد که ماده‌ای را لمس کنید که پوست را تحریک می‌کند یا باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شود. رایج‌ترین علل آن عبارتند از:
- شوینده‌ها
- وایتکس
- جواهر آلات
- لاتکس
- نیکل
- رنگ
- پیچک سمی و سایر گیاهان سمی
- محصولات مراقبت پوستی، از جمله آرایش
- صابون و عطرها
- مایعات حلال
- استعمال تنباکو
علائم درماتیت تماسی
در درماتیت تماسی:
- پوست خارش دارد، قرمز است، می‌سوزد و سوزن سوزن می‌شود.
- برآمدگی‌های خارشی که به آن کهیر می‌گویند روی پوست ظاهر می‌شود.
- ممکن است تاول‌های پر از مایعات بروز کند که از آن مایعات تراوش کرده و روی آن پوسته پوسته می‌دهد.
- به مرور زمان، ممکن است پوست ضخیم شده و حالتی زبر و ناهموار پیدا کند.
اگزمای دیس هیدروتیک
اگزمای دیس هیدروتیک باعث تاول‌های کوچکی می‌شود که روی دست‌ها و پاها بروز می‌کند. این عارضه در زنان رایج‌تر از مردان است.
علل اگزمای دیس هیدروتیک
اگزمای دیس هیدروتیک میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
- آلرژی
- نمناک بودن دست‌ها و پاها
- قرار گرفتن در معرض موادی همچون نیکل، کوبالت یا نمک کرومیوم
- استرس
علائم اگزمای دیس هیدروتیک
در اگزمای دیس هیدروتیک:
- تاول‌های پر از مایعات روی انگشتان دست و پا، کف دست و پا بروز می‌کند.
- ممکن است این تاول‌ها خارش داشته باشد یا دردناک شود.
- پوست میتواند فلسی مانند شده، ترک خورده و پوسته پوسته شود.
اگزمای دست
اگزمایی که تنها دست‌ها را تحت تأثیر قرار دهد به اگزمای دست معروف است. کسانی که در حرفه‌های آرایشگری یا نظافتی مشغول هستند که دائماً با مواد شیمایی که پوست را تحریک می‌کند در ارتباطند بیش از دیگران در معرض این عارضه هستند.
علل اگزمای دست
اگزمای دست با قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی تحریک می‌شود. کسانی که در مشاغلی کار می‌کنند که دائماً در معرض مواد محرک قرار دارند بیش از دیگران در معرض این نوع از اگزما هستند، از جمله این مشاغل:
- نظافتی
- آرایشگری
- مراقبت پزشکی
- خشکشویی
علائم اگزمای دست
در اگزمای دست
- دست‌هایتان قرمز شده، خارش داشته و خشک می‌شود.
- ترک خورده و تاول می‌زند.
نورودرماتیت
نورودرماتیت مشابه درماتیت آتوپیک است. این عرضه باعث بروز تکه‌های ضخیم و خشک روی پوست شود.
علل نورودرماتیت
نورودرماتیت معمولاً در افرادی بروز می‌کند که انواع دیگری از اگزما دارند یا به پسوریازیس مبتلا هستند. پزشکان دقیقاً نمی‌دانند چه چیزی باعث این عارضه می‌شود، البته استرس میتواند عامل محرک باشد.
علائم بالینی نورودرماتیت
در نورودرماتیت:
- تکه‌هایی ضخیم و خشک روی دست‌ها، پاها، پشت گردن، کف سر، زیر پا، پشت دست یا ناحیه شرمگاهی بروز می‌کند.
- این تکه‌ها میتواند بسیار خارش داشته باشد، مخصوصاً هنگامی که در حالت ریلکس یا خواب هستید.
- اگر این تکه‌ها را بخارانید، میتواند باعث خونریزی شده و عفونت کند.
اگزمای نومولار
این نوع اگزما میتواند باعث ظاهر شدن نقاط گرد و به شکل سکه روی پوست شود. اصطلاح "نومولار" در زبان لاتین به معنای سکه است. اگزمای نومولار با سایر انواع اگزما در ظاهر بسیار متفاوت است و ممکن است با خارش شدید همراه باشد.
علل اگزمای نومولار
اگزمای نومولار میتواند باعث واکنش نسبت نیش حشرات شود یا باعث واکنش‌های آلرژیک نسبت به فلزات و مواد شیمیایی شود. پوست خشک نیز میتواند باعث این نوع اگزما شود. به احتمال زیاد اگر نوع دیگری از اگزما را داشته باشید به این نوع اگزما نیز دچار خواهید شد، از جمله درماتیت آتوپیک.
علائم اگزمای نومولار
در اگزمای نومولار:
- نقاط گرد و به شکل سکه روی پوست
- شاید این نقاط خارش داشته و خشک شوند.
درماتیت استازیس
درماتیت استازیس هنگامی رخ می‌دهد که مایعاتی از رگ‌های ضعیف بدن به زیر پوست ترشح کند. این مایعات میتواند باعث ورم، قرمزی، خارش و درد شود.
علل درماتیت استازیس
درماتیت استازیس در کسانی بروز می‌کند که مشکلاتی در جریان خون پاهای آنها وجود دارد. اگر دریچه‌های لانه کبوتری که خون را از پاها به سمت بالا و قلب هدایت می‌کنند نتوانند به خوبی عمل کنند، خون میتواند در پاها تجمع کند. پاها می‌توانند ورم کرده و ممکن است رگ‌های واریکوز شکل بگیرند.
علائم درماتیت استازیس
در درماتیت استازیس:
- بخش زیرین پا ممکن است ورم کند، مخصوصاً در طول روز و با راه رفتن
- ممکن است پاهایتان دردناک باشد یا حس سنگینی در پاهایتان داشته باشید.
- احتمالاً دچار عروق واریکوز خواهید شد که ضخیم بوده و ظاهری در هم تنیده دارد.
- پوست روی رگ‌های واریکوز خشک و دارای خارش خواهد بود.
- ممکن است روی بخش زیرین ساق‌ها و روی پاها زخم‌های بازی شکل بگیرد.
درمان اگزما با دارو
چندین نوع دارو وجود دارد که پزشکان می‌توانند برای درمان علائم اگزما تجویز کنند، از جمله:
- کرم‌ها و پمادهای کورتیکو استروئید موضعی: این داروها نوعی از داروهای ضد التهاب هستند و باید علائم عمده اگزما را همچون التهاب و خارش پوستی تسکین دهد. این داروها مستقیماً روی پوست استعمال می‌شوند. اگر می‌خواهید کرم یا پماد کورتیکو استروئید موضعی بخرید، می‌توانید به فروشگاه‌های آنلاین سر بزنید که خریداران آنها هزاران نظر درباره آنها گذاشته‌اند.
- کورتیکو استروئید سیستمیک: اگر درمان‌های موضعی موثر نباشند، می‌توان کورتیکو استروئید سیستمیک را تجویز کرد. این داروها یا تزریقی هستند یا خوراکی، و تنها باید برای مدت زمان کوتاهی مصرف شوند.
- آنتی‌بیوتیک‌ها: این داروها هنگامی تجویز می‌شوند که اگزما به همراه عفونت باکتریال پوستی بروز کند.
- داروهای ضد ویروس و ضد قارچ: این داروها می‌توانند عفونت قارچیو ویروسی را درمان کنند.
- آنتی هیستامین‌ها: این داروها ریسک خارش شبانه را کاهش می‌دهند همچنین می‌توانند باعث خواب آلودگی شوند.
- مهارکننده‌های موضعی کلسینورین: این نوع دارو فعالیت سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند. این داروها التهاب را کاهش داده و به پیشگیری از حمله کهیر کمک می‌کنند.
- مرطوب کننده‌های پوستی: این داروها فقدان آب را برطرف کرده و پپوست را ترمیم می‌کنند.
مراقبت‌های خانگی برای درمان اگزما
افراد مبتلا به اگزما می‌توانند روش‌های بیشماری را امتحان کنند که از سلامت پوست آنها حمایت کرده و به تسکین علائم کمک کند، از جمله:
- گرفتن دوش آب ولرم
- استفاده از مرطوب کننده‌ها در عرض 3 دقیقه دوش گرفتن تا رطوبت پپوست حفظ شود.
- مرطوب کردن روزانه
- استفاده از پارچه‌های کتان و نرم و عدم استفاده از پارچه‌های زبر و تنگ
- استفاده از صابون ملایم یا تمیز کننده‌های بدون صابون در هنگام شستشو
- خشک کردن بدن با هوا یا خشک کردن پوست با حوله بصورت ضربه‌های آرام روی پوست
- در جای ممکن، پیشگیری از تغییرات سریع حرارتی و فعالیت‌هایی که باعث تعریق می‌شوند.
- دانستن و دوری از محرک‌های اگزما
- استفاده از بخور در آب و هوای خشک یا سرد
- کوتاه نگاه داشتن ناخن‌ها برای پیشگیری از خاراندن شدید پوست
در یک کلام
اگزما یا درماتیت، یکی از بیماری‌های پوستی شایع است که با خارش، پوسته‌پوسته شدن، قرمزی و تولید ترشحات همراه است. اگزما انواع مختلفی دارد از جمله اگزمای آتوپیک، اگزمای تماسی، اگزمای دیس‌هایدروتیک، اگزمای نومولار، اگزمای دست و اگزمای استازیس. برای درمان اگزما از کرم‌های موضعی کورتیکواستروئید، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد ویروس و ضد قارچ، آنتی‌هیستامین، مهارکننده‌های موضعی کالسینورین و مرطوب‌کننده‌ها استفاده می‌شود. از دیگر روش‌های کمکی می‌توان به گرفتن دوش گرم، استفاده از مرطوب‌کننده، پوشیدن لباس‌های پنبه‌ای و نرم، اجتناب از گرما و تعریق، و کوتاه نگه‌داشتن ناخن‌ها اشاره کرد که بیماران اگزما باید به آن توجه کنند.
سوالات رایج
علل عمده اگزما در کودکان پیش زمینه آتوپیک (در خانواده) و برخی عوامل محیطی است. اگر یکی از والدین آتوپیک باشد، ریسک آتوپیک بودن کودک تقریباً 50 درصد خواهد بود. اصطلاح "آتوپی" به تعدادی از بیماری‌ها همچون اگزما، آسم و رینیت کونژکتیویت (رینیت آلرژیک) اطلاق می‌شود. اگر هم پدر و هم مادر آتوپیک باشند ریسک آتوپیک بودن کودک نیز افزایش خواهد یافت. هنگامی که پوست با مواد محرکی همچون پشم یا گرمای یک رادیاتور تماس می‌یابد، ممکن است قرمزی ایجاد شود.
خیر. اگزما قطعاً مسری نیست. کودکان مبتلا به این بیماری می‌توانند به راحتی با دوستانشان بازی کنند.
اگرچه اگزما در طول تابستان بهبود می‌یابد ولی برخی از اقدامات احتیاطی خاص باید در نظر گرفته شود: سایه، لباس، کلاه، ضد آفتاب قوی ... (و هر توصیه‌ای که متخصص پوست به کودک شما کرده است).
بله، برخی از غذاها می‌توانند در کودکان حساس باعث تشدید اگزما شوند. عمده‌ترین غذاها عبارتند از: شیر گاو، تخم مرغ، بادام زمینی، آرد گندم، ماهی و میگو. با جهانی شدن عادات غذایی و گوناگونی محصولات غذایی، در این لیست می‌توان کیوی، آجیل و کنجد را نیز گنجاند. اگر نسبت به هر کدام این موارد مشکوک هستید، با متخصص آلرژی صحبت کنید.
در حال حاضر هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند درماتیت آتوپیک (اگزما) را تشخیص دهد. در اکثر اوقات، پزشک میتواند اگزمای آتوپیک را با دقت بسیار زیاد تشخیص دهد تنها کافی است سابقه پزشکی بیمار را بداند و سپس پوست او را بررسی کند. در موارد نادر شاید به گرفتن نمونه خون و حتی برداشت نمونه‌ای از پوست بیمار برای معاینه پوست بیمار نیاز باشد تا سایر علل درماتیت مشخص شود.
اگزما یکی از عارضه‌های پوستی رایج است که تنها در ایالات متحده 15 میلیون آمریکایی را درگیر کرده است. این عارضه هم در کودکان و هم در بزرگسالان رخ می‌دهد ولی بیشتر در بین کودکان کم سن و سال رایج است. ده الی بیست درصد تمام نوزادان به اگزما دچار می‌شوند (به نقل از موسسه ملی سلامت)؛ اگرچه تقریباً نصف این آمار با بزرگ شدن، این عارضه را از سر می‌گذرانند. این بیماری به طور یکسانی در زنان و مردان دیده می‌شود ولی در کسانی که سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به آسم یا آلرژی دارند بیشتر دیده شده است.
