درمان کامل لک و پیس (ویتیلیگو)با دارو، کرم، لیزر، فتوتراپی وجراحی

ویتیلیگو (پیسی، لک و پیس یا برص) نوعی بیماری است که باعث از بین رفتن رنگ پوست و در نتیجه ایجاد لکه روی پوست می‌شود. گستردگی و سرعت از بین رفتن رنگ پوست در اثر ابتلا به ویتیلیگو غیرقابل پیش‌بینی است. بیماری برص می‌تواند هر نقطه‌ای از بدن را درگیر کند و حتی بر موها و داخل دهان نیز اثر بگذارد. به کمک روش‌های درمان ویتیلیگو می‌توان لکه‌های پوستی را به رنگ طبیعی برگرداند، اما نمی‌توان از ایجاد لکه‌های جدید یا عود بیماری جلوگیری کرد.

علائم ویتیلیگو

علامت اصلی بیماری پیسی لکه‌های سفیدی است که روی پوست ایجاد می‌شود. احتمال ایجاد لک و پیس در سراسر بدن، حتی دور چشم‌ها وجود دارد. این لکه‌ها ممکن است کوچک یا بزرگ باشند و به یکی از اشکال زیر ایجاد شوند:

• تکه تکه یا کانونی: این نوع لکه‌های سفید معمولاً کوچکترند و در یک یا چند ناحیه ایجاد می‌شوند. چنانچه پیسی الگوی تکه‌ای یا کانونی داشته باشد، عموماً به یک ناحیه از یک سمت از بدن محدود می‌شود. پیشرفت بیماری در بسیاری از موارد حدود یک سال ادامه دارد و پس از آن متوقف می‌شود. به علاوه پیشرفت ویتیلیگوی کانونی آهسته‌تر از نوع کلی است.
• غیرتکه‌ای یا کلی: لکه‌های سفید رنگی در هر دو سمت بدن به صورت متقارن منتشر می‌شود. الگوی منتشر شایع‌ترین نوع ویتیلیگو است و می‌تواند بر سلول‌های رنگدانه‌ای هر نقطه از بدن اثر بگذارد. این نوع برص غالباً به دفعات در طول زندگی بیمار شروع و متوقف می‌شود. هیچ راهی وجود ندارد که بتوان سرعت، زمان یا احتمال ایجاد لکه‌ها را تعیین کرد.

 علت بیماری لک و پیس

بیماری ویتیلیگو زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های تولیدکننده رنگدانه (ملانوسیت) ازبین بروند یا تولید ملانین، یعنی رنگدانه‌ای را که به پوست، مو و چشم رنگ می‌دهد، متوقف کنند. در نواحی آسیب دیدن ملانوسیت‌ها لکه‌هایی سفید رنگ یا کمرنگ‌تر از رنگ طبیعی پوست ایجاد می‌شود. پزشکان از علت از کار افتادن یا مرگ ملانوسیت‌ها آگاهی ندارند، با این حال می‌توان این عارضه را ناشی از عامل‌های خطر زیر دانست:

• اختلالی که در اثر آن سیستم ایمنی به ملانوسیت‌های پوست حمله می‌کند و آنها را از بین می‌برد.
• سابقه خانوادگی ابتلا به پیسی (وراثت)
• واقعه‌ای مانند استرس، آفتاب سوختگی یا تماس با مواد شیمیایی که شروع بیماری را تحریک کند.

روش‌های تشخیص ویتیلیگو

• معاینه بالینی: پزشک معاینه بالینی انجام می‌دهد، پرونده پزشکی بیمار را بررسی می‌کند و دستور آزمایش‌های مختلف را می‌دهد. حتماً هر گونه اتفاقی، مانند آفتاب سوختگی جدید، سفید شدن زودرس موها یا ابتلا به بیماری‌های خودایمنی، را که ممکن است موجب ایجاد لک و پیس شده باشد، به پزشک معالج خود اطلاع دهید. همچنین اگر فردی در خانواده‌تان به ویتیلیگو یا دیگر بیماری‌های پوستی مبتلا است، پزشک را از این موضوع مطلع کنید.
• استفاده از لامپ ماوراءبنفش: پزشک لکه‌های ویتیلیگو را زیر نور ماوراءبنفش بررسی می‌کند. لامپ ماوراءبنفش در تشخیص تفاوت‌های بین برص و دیگر عارضه‌های پوستی به پزشک کمک می‌کند.
• نمونه برداری: گاهی اوقات پزشک لازم می‌داند که عمل نمونه برداری (بیوپسی) را انجام دهد و از پوست نمونه بگیرد. آزمایشگاه نمونه پوست را بررسی می‌کند تا مشخص شود که آیا هنوز سلول‌های تولید کننده رنگدانه در این بخش از بدن وجود دارد یا خیر.
• آزمایش خون به منظور تشخیص دادن مشکلات دیگری، مانند ناراحتی‌های تیروئید، دیابت یا کم‌خونی انجام می‌شود که ممکن است بیمار همزمان با ویتیلیگو به آنها نیز مبتلا باشد.

 روش‌های درمانی لک و پیس

درمان ویتیلیگو با هدف بازیابی تعادل رنگی پوست انجام می‌شود. بعضی درمان‌ها به منظور افزایش رنگدانه‌ها و بعضی با هدف از بین بردن آنها انجام می‌شود. درمان مناسب ویتیلیگو با توجه به موارد زیر توصیه می‌شود:

• شدت عارضه
• محل و بزرگی لکه‌ها
• تعداد لکه‌ها
• گستردگی انتشار لکه‌ها
• واکنش به درمان

درمان دارویی، جراحی یا ترکیبی از این دو برای درمان ویتیلیگو به کار برده می‌شود. البته تمام راه‌های درمان برای کلیه‌ی بیماران مناسب نیست و بعضی از این روش‌ها عوارض جانبی نامطلوبی را ایجاد می‌کند. به محض مواجهه با عوارض جانبی درمان با پزشک معالج خود تماس بگیرید تا ایشان دوز دارو را تغییر دهند یا داروی دیگری را جایگزین کنند.

درمان دارویی

درمان دارویی باید حداقل سه ماه ادامه داشته باشد تا اثر آن مشخص شود. درمان دارویی به یکی از دو شکل زیر انجام می‌شود:

• کرم‌های موضعی: چنانچه بیماری در مراحل اولیه باشد، با مصرف بعضی کرم‌ها مانند کرم‌های کورتیکواستروئید می‌توان رنگ لکه‌های سفید را برگرداند. بعضی کرم‌ها رشد بیماری را آهسته می‌کند. البته برای تهیه کرم‌های قوی به نسخه پزشک نیاز دارید. در هر حال لازم به ذکر است که مصرف طولانی مدت کرم‌های ویتیلیگو با عوارض جانبی همراه است.
• داروهای خوراکی: بعضی داروها مانند استروئید و آنتی بیوتیک‌های خاص به درمان ویتیلیگو کمک می‌کند. برای تهیه این داروها به نسخه پزشک نیاز دارید.

پسورالن و درمان با اشعه ماوراءبنفش A (درمان PUVA)

بیمار باید پسورالن را به صورت قرص مصرف کند یا کرم آن را به پوست بمالد. سپس پزشک اشعه UVA را به پوست می‌تاباند تا داروهایی فعال شود که به بازیابی رنگ پوست کمک می‌کند. پس از آن بیمار باید حتی‌الامکان در معرض نور آفتاب قرار نگیرد و عینک آفتابی محافظ به چشم بزند.

نوردرمانی با اشعه UVB  با پهنای باریک

نوردرمانی با اشعه UVB جایگزینی برای درمان PUVA به روش قدیمی است. این روش نوع متمرکزتری از نوردرمانی است که غالباً عوارض جانبی کمتری را به دنبال دارد. این درمان را می‌توان در خانه تحت نظارت پزشک نیز انجام داد.

درمان با لیزر اگزایمر

لیزر اگزایمر لکه‌های کوچک را درمان می‌کند. طول درمان کمتر از چهار ماه است و دو یا سه جلسه درمان در هفته انجام می‌شود.

رنگ‌زدایی

چنانچه بیش از 50 درصد بدن درگیر پیسی باشد و بیمار بخواهد رنگ پوست را متعادل کند، پزشک درمان رنگ‌زدایی را توصیه می‌کند. چنانچه درمان‌هایی که با هدف برگرداندن رنگ به پوست انجام می‌شود، موفقیت‌آمیز نباشد، رنگ‌زدایی توصیه می‌شود. هدف از رنگ‌زدایی این است که رنگ بقیه پوست نیز کمرنگ شود تا با ناحیه‌های لک و پیس همخوانی پیدا کند. گاهی اوقات بیش از دو سال طول می‌کشد تا نتیجه درمان مشخص شود. بیمار باید دارویی مانند مونوبنزون را طبق دستور پزشک معالج مصرف کند. التهاب مهم‌ترین عارضه جانبی زنگ‌زدایی است. این درمان معمولاً دائمی است و پوست نسبت به نور خورشید حساس‌تر می‌شود.

جراحی

چنانچه نوردرمانی یا فتوتراپی و درمان دارویی موثر نباشد، جراحی پیشنهاد می‌شود. چنانچه لکه سفید جدیدی ظرف 12 ماه گذشته ایجاد نشده باشد یا پیسی تشدید نشده باشد، و آفتاب سوختگی علت ویتیلیگو نباشد، جراحی توصیه می‌شود.

• پیوند پوست: جراح پوست سالم با رنگ طبیعی را از نقاط دیگری از بدن برمی‌دارد و به ناحیه‌های لک و پیس بدون رنگ پیوند می‌زند. از عوارض پیوند پوست می‌توان به عفونت، باقی ماندن جای زخم یا اختلال در تولید مجدد رنگدانه‌ها اشاره کرد. پیوند پوست با استفاده از ایجاد تاول روش دیگری است که خطر کمتری دارد. پزشک تاول‌هایی را روی پوست سالم ایجاد می‌کند و بخش رویی تاول را به ناحیه پیسی پیوند می‌زند.
• انتقال ملانوسیت: پزشک نمونه‌ای از ملانوسیت‌ را از بیمار می‌گیرد و برای رشد به آزمایشگاه می‌فرستد. سپس این سلول‌ها را در ناحیه‌های سفید شده پوست تزریق می‌کند.
• میکروپیگمانتاسیون: پزشک رنگ را داخل پوست تاتو می‌کند. این روش بهترین راهکار برای درمان برص ناحیه لب است، البته یکسان کردن رنگ تاتو با پوست دشوار است.

دیگر روش‌های درمان و مدیریت ویتیلیگو

حتی اگر برای درمان ویتیلیگو دارو مصرف کنید، باز هم پیشرفت درمان آهسته خواهد بود. بنابراین بهتر است در طول درمان از روش‌های زیر استفاده کنید:

• ضدآفتاب: اگر کمتر در معرض آفتاب قرار بگیرید، رنگ پوستتان یکدست‌تر می‌شود. برنزه شدن تفاوت رنگ پوست را مشخص‌تر می‌کند و لکه‌ها را بیشتر نشان می‌دهد. هر چه SPF ضدآفتاب بالاتر باشد، خاصیت حفاظتی آن بیشتر می‌شود. حتماً باید از ضدآفتاب استفاده کنید، چون ناحیه‌های سفید شده بیشتر مستعد آفتاب سوختگی و آسیب دیدن زیر نور خورشید هستند.
• آرایش: رنگ پوست را می‌توانید با لوازم آرایش یا لوسیون‌های برنزه کننده پوست یکنواخت کنید. لوسیون‌های برنزه کننده به دلیل داشتن اثر طولانی‌تری که با شستشو نیز از بین نمی‌رود، انتخاب بهتری هستند.
• مدیریت سلامت روانی: درمان دارویی و روان درمانی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به ویتیلیگو را بهبود می‌دهد. اگر این لک و پیس‌های ناخوشایند سلامت روانی‌تان را به خطر انداخته است، با پزشک معالجتان مشورت کنید.

عوارض ویتیلیگو

خبر خوب این است که ویتیلیگو در بسیاری از موارد عوارض جانبی انگشت‌شماری را به دنبال دارد. جدی‌ترین عوارض برص بر گوش‌ها و چشم‌ها اثر می‌گذارد که خوشبختانه شایع نیست. اولین اثری که برص بر بدن می‌گذارد، این است که از بین رفتن رنگ پوست خطر آفتاب سوختگی را افزایش می‌دهد. برای محافظت از پوست می‌توانید از ضدآفتاب با  30 SPF استفاده کنید، عینک آفتابی به چشم بزنید و لباس‌هایی بپوشید که از پوست در برابر نور خورشید محافظت کند.

سوالات رایج